Nagroda Królewskiego Banku Szwecji w naukach ekonomicznych ku pamięci Alfreda Nobla
w 2014 r. – krótki komentarz prof. dr. hab. Krzysztofa Jajugi
Artykuł na ten temat ukaże się w najbliższym numerze czasopisma uczelnianego „Portal”
13 października 2014 ogłoszono przyznanie kolejnej Nagrody pamięci Alfreda Nobla z nauk ekonomicznych. Otrzymał ją Jean Tirole z uniwersytetu w Tuluzie (Toulouse 1 Capitole University).
Oficjalny komunikat zawiera uzasadnienie nagrody (tłumaczenie – KJ):
„za analizę siły rynkowej i regulacji”.
Na tle tej decyzji nasuwa się kilka uwag.
Po pierwsze, tegoroczna nagroda została przyznana uczonemu liczącemu 61 lat. Jest to jeden z młodszych noblistów, jeśli pod uwagę wziąć wiek w momencie otrzymywania nagrody.
Po drugie, w liczącej 46 lat historii nagrody, po raz drugi otrzymał ją uczony z Francji (pierwszy był Maurice Allais – nagroda w 1988 roku). Do tej pory nieczęsto zdarzało się, aby nagrodę otrzymał
uczony afiliowany poza uniwersytetami amerykańskimi (lub brytyjskimi). Co prawda Jean Tirole otrzymał w 1981 roku stopień doktora w Massachusetts Institute of Technology (MIT), w tej też uczelni jest
do dziś wizytującym profesorem, jednak jego główna uczelnia to uniwersytet w Tuluzie.
Główny obszar prac tegorocznego noblisty to kwestie regulacji w sytuacji występowania oligopolu dysponującego dużą siłą rynkową. Pojawiają się wtedy naturalne pytania: jak zmotywować podmiot
dysponujący dużą siłą rynkową do dalszego wzrostu efektywności działania, jak przeciwdziałać złym monopolistycznym praktykom, jak przeciwdziałać ograniczającym konkurencję współdziałaniu
oligopolistów. Regulator często działa w warunkach asymetrii informacji, jeśli chodzi o koszty ponoszone przez oligopol oraz jakość produktów.
Podstawowe narzędzia teoretyczne wykorzystywane przez tegorocznego noblistę to teoria gier i teoria kontraktów. Tirole wraz ze współautorami wykazał, że mogą być skonstruowane kontrakty, które
rozwiązują problem asymetrii informacji. Tirole zajmował się też problemem występowania monopolistycznej pozycji firmy stanowiącej element łańcucha produkcji.
Nie ulega najmniejszej wątpliwości, iż osiągnięcia Jeana Tirole mają konsekwencje praktyczne, jeśli chodzi o regulowanie różnych rynków. Najwięcej rezultatów w pracach noblisty było odnoszonych do
sektora telekomunikacyjnego.
Uczelnia Noblisty
http://www.univ-toulouse.fr/
